Vegetarmat, eit variert kosthald.

Då eg snakka med ei veninne her ein dag, sa ho at ho gjerne ville kutte ned på kjøtforbruket, men at ho hadde vanskar med å variere kosten nok. Dersom ein gjerne vil ete vegetarisk er det ein fordel å vere kreativ på kjøkenet, men det kan vere ei god løysing å skaffe seg nokre vegetarkokebøker (dersom du alt har ei eller fleire asiatiske kokebøker bør du også kunne finne vegetaroppskrifter der, ettersom mange menneske i Asia er vegetarianarar av religiøse grunnar). Likevel skal eg prøve å kome med forslag til god og variert vegetarkost dei dagane ein ikkje et kjøt eller sjømat, eller til dei som er vegetarianarar. Eit tips er å lage tilbehør til kjøtmat utan kjøtmaten. Tenk for eksempel kjøttkaker, ein har gjerne erte- eller kålstuing, poteter, saus og tyttebærsyltetøy til. Eg hadde lett ete kålstuing som hovedrett. Dersom du tykkjer det er lite mettande kan du putte kokt makaroni i. For eksempel.

Å finne varierte grønsaker og prøve ut ymse tillagingsmetodar er lurt, du kan få deg ein ny favorittgrønnsak eller -rett. Ta for eksempel tilbehøret til gurkemeiekyllingen, det funkar fint som hovedrett i eit vegetarisk alternativ, og framgangsmåten kan du bruke på ulike grønnsaker. Gå i butikkar som har stort utval eller er drivne av innvandrarar, ver modig og prøv ut noko du ikkje har prøvd før.

Hugs at det finst bønner og linser, desse er proteinrike plantar som held deg mett lenge. Bønner kan fungere som "kjøterstatning" i former og gryter. Eg har til dømes laga ein vegetarlasagne ein gong, der er berre bytte ut kjøtet med kidneybønner. Var kjempegodt utan kjøt og.

Egg er også god proteinrik mat ein kan variere. Kokte egg er godt på skiva, og stundom kan nokre gode blingsar vere ein ok middag, særleg om ein har lite tid. Omelett kan ein lage i mange variantar, også utan kjøt (i mi "oppskrift" er det pølse, men det går fint an å sløyfe). Har du lite tid, og trang til mat som mettar godt kan du varme ein boks tomatbønner og ha eggerøre eller speilegg på toppen.

Også finst det suppe. Eg har berre lagt ut ei oppskrift på suppe enno, men har planar om å lage fleire. God grønsakssuppe kan du lage på buljongterningar (grønsaksbuljong om du er vegetarianar, men om du ikkje er det anbefalar eg kjøtbuljongen, eg tykkjer den er litt betre), skjer til dømes opp potet, gulrot, purre og selleri og kok med litt meir buljong enn det som står på pakken. Enkelt og godt. Dessutan finst det lapskausblanding i fryseavdelinga i butikken, men den brukar eg lite (det har hendt at eg har kokt lapskausblanding og silt av han for å bruke som tilbehør til fisk).

Wok og pastarettar går an å variere i nær sagt det uendelege. Wok er vanskeleg å mislukkast med. Ha i nøter eller egg for proteintilskot, og ha gjerne i grønnsaker du ikkje pleier å ha i. Vi nordmenn gløymer gjerne at kål er godt oppi, men det er det! Wokar du mykje er det lurt å kjøpe woksaus i større kvanta i ein innvandrarbutikk, det vert billigare enn å kjøpe dei små posane som finst på rema og rimi, men for all del, dei er gode og enkle, og du slepp å mixe sjølv. Eg kjenner asiatar som brukar slike posar sjølv. Pasta er godt med alt mogleg, berre ein har saus til. For eksempel spaghetti med halve cherrytomatar og pesto. Enklare vert det ikkje, dersom du kjøper pestoen i butikken. Eller du kan ha tomatsaus og ost på pastaen din.

Håpar dette kan vere til nytte og inspirasjon til dei som vil ha mindre eller ikkje kjøt. Det går an å stille spørsmål eller be om forslag og oppskrifter i kommentrfeltet, ikkje ver sjenerte, eg svarar når eg har tid. Eg set også pris på om nokon har forslag til meg!

Moussaka!

Denne laurdagskos-middagen er ein av mine favorittrettar. Han vert laga på litt forskjellige måtar, og dette er min. Eg serverer tzatziki, brød, smør og salat til. Dessutan brukar eg både potet og aubergine, for eg elskar begge deler. Tzatzikien må du lage sjølv, og ikkje kjøpe noko ferdiglaga drit som smakar majones.

Du treng:

Moussaka

600-700 gram kjøtdeig av lam/sau
2 boksar hermetiske tomatar
1 boks tomatpure
2 løk
1 kvitløk utan fedd
1 Aubergin
4 poteter
1 kanelstang
1 teskei sukker
salt
olje

(til kvit saus)
200 gram riven ost
smør
mjøl
mjølk

Tzatziki:

3 dl matyoghurt
1 kvitløk utan fedd
1 agurk
salt

Slik gjer eg:
Det aller første som må gjerast er å skjere auberginen i tynne (ca 5 mm)skiver, legge dei på ei fjøl eller noko, og salte dei. Der får dei ligge i fred ein halvtimes tid for å trekke ut vatn og bitterstoff.

Eg steiker kjøtdeigen på steikepanne og set han til side medan eg surrar løken som eg har skore i små bitar i litt olje saman med kvitløken. Så har eg oppi dei hermetiske tomatane og tomatpureen, kjøtet, kanelstanga, sukkeret (ha alltid litt sukker i tomatmat for å balansere syra i tomatane) og litt salt (men ikkje for mykje, hugs at auberginen har fått ein del salt på seg). Eg blandar alt godt, og let blandinga kvile seg på låg varme medan eg gjer andre ting.

Så lagar eg tjukk, kvit saus. Det er noko eg alltid gjer på slump, så eg kan vanskeleg gi mengdemål, men det blir vel gjerne ein 7-8 dl saus. Instruksjonar til korleis ein lagar kvit saus finn du her. Men lag han tjukkare enn kva ho her gjer, det får du til ved å ha tjukkare smør og mjølblanding. Så tek eg i osten, minst 200 gram, men gjerne meir. Det er berre samvitet mitt som begrensar mengda ost.

Det neste eg gjer er å skrelle og skjere potetene i tynne skiver, så er det tid for å steike aubergine. Tørk først av vatnet, og varm ei steikepanne (ganske varm). Ta litt olje i og steik aubergineskivene så dei er litt brune på kvar side. Då er det klart for å legge maten i form. Først legg eg eit lag med kjøttsaus i botn. Hugs å fiske ut kanelstanga. Oppå sausen legg eg eit lag med poteter. Så legg eg på eit nytt lag med kjøttsaus, og legg dei steikte auberginene oppå. Til slutt har eg ostesausen over på topp. Steik i omnen på 180°C i 45 minutt.

Tzatziki er lett å lage, det er vanleg å ha i andre krydder og, men eg likar den sterke kvitløkssmaken som er i denne varianten.

Riv agurken på eit rivjern, og strø salt på for å trekke ut væska. Legg agurken i ein sil. Press kvitløken og bland i yoghurten. Det er viktig å bryke matyoghurt eller gresk/tyrkisk yoghurt, dersom du brukar vanleg yoghurt naturell vert dressingen altfor rennande. Press resten av vatnet ut av agurken og bland med resten. Som sagt serverer eg med brød, smør og salat. Og dette er mat til mange, ca 6 pers. Og de vil alle stinke i morgon.

Jordskokkdame

Er ho ikkje elegant? Med sine armstubbar, pupper og raffe navle er denne jordskokkdama klar for å erobre smaksløkane.

Gurkemeiekylling med ovnssteikte grønsaker, salat og yoghurt- og tahinidressing

Mange trur at gurkemeie ikkje smakar noko spesielt eller godt. Eg er djupt ueinig i dette, og meinar at gurkemeie er eigna til langt meir enn å setje lekker farge på ris. Har du t.d. gurkemeie i steikepanna medan du steiker gønsaker eller kjøt, eller i gryta når du lagar suppe får du ein fin treaktig og søtleg aroma. Dessutan skal det vere så helsig med gurkemeie dersom ein et det kvar dag. Så eg vil gjerne slå eit slag for dette framifrå krydderet. Kyllingen er bitar av filet som eg steiker på steikepanna i litt smør, medan dei steiker hiv eg på gurkemeien og steiker ferdig kyllingbitane. Dette serverer eg med ovnssteikte grønnsaker, og du kan bruke dei du likar, dagen eg tok bileta hadde eg squash, jordskokk, paprika og cherrytomatar. I tillegg likar eg å lage ein dressing med tahini til salaten.

Du treng (2 personar):

Ovnssteikte grønsaker:
1 squash
2-3 små jordskokkar
ca 10 cherrytomatar
1 paprika
Olje
Salt
Sesamfrø

Gurkemeiekylling:
2 kyllingfiletar (300 gram)
1 1/2 ts gurkemeie
Litt smør til steiking
Salt

Tahindressing:
4 ss matyoghurt
2 ss creme fraiche
3 fedd kvitløk
4 ts tahini (sesampasta, kan kjøpast på din lokale etnosjappe)

Salat

Slik gjer du:
Set steikeomnen på fullt og start med grønnsakene. Skrell squash og jorskokkar og skjer i skiver (squash ca 1 cm, jordskokk ca ein halv cm). Rens paprikaen og skjer han i slike bitar som du likar. legg alt dette i ei eldfast form eller langpanne saman med tomatar her og der. Drypp over litt olje og dryss over sesamfrø. Ikkje ha salt på før ovnen er varm og du kan setje grønnsakene inni. Dei kan stå i ovnen ca ein halv time, men hald eit auge med dei så dei ikkje vert for svidd. Medan grønnsakene steiker kan du lage dressing og salat. Hakk kvitløken og bland godt saman med deiandre ingrediensane til dressingen. Bland salatar du likar t.d. ymse bladsalatar, eller ta ei ferdig blanda utgåve du har kjøpt på butikken. Når det er ca 10 minutt igjen før grønsakene er ferdige skjer du opp kyllingfileten og steiker på steikepanne i smør med gurkemeie og litt salt. Når den er ferdig er maten klar til å nytast. Velbekomen.

Bondeomelett

I dag tek med noko lettvint til middag, sidan sola skin og det er varmt og me helst vil vere ute. Eg vil ikkje skrive noko om kva du treng til bondeomelett, fordi eg alltid lagar han etter "det eg har i kjøleskåpet"prinsippet. Men du må sjølvsagt ha egg.

I dag hadde eg (2 pers.)

Egg (4-5 stk)
Løk (1 stk)
Cherrytomat (ca 10 stk)
Paprika (1 stk)
Pølser (2-3 av wienerstorleik)
Spekeskinke (3 skiver)
Creme fraiche (1 god ss)
Litt ost (ca 2 nevar riven)
Smør (ca 1 ss)
Salt (1 ts)

Slik gjer du:

Pisk egga og creme fraiche til dei er ei jamn røre. Skjer opp løken i små bitar. Gjer det samme med pølsene, paprikaen, spekeskinka og tomatane. Ta fram ei stor steikepanne og steik løk og pølser på middels varme til løken er blank. Så har du oppi spekeskinke, tomatar og paprika. Bland alt, så kan du ha over eggeblandinga. Strø osten over, legg lok over, skru plata ned til 1, og vent i ca 20 minutt, og vips, så har du god middag. Eg ville gjerne hatt salat og brød til, men i dag hadde vi ingen salat, og brød et eg ikkje. Andre ting som er godt å ha i: Kokte poteter, vårløk, sopp, skinke eller aubergine. Berre smak og fantasi set grenser.

Ovnssteikte poteter

Til lammekotelettane eg skreiv om i stad anbefalte eg ovnssteikte poteter, så eg tenkte eg skulle informere om korleis ein lagar slike på vellukka vis. Eg har diverre ikkje noko bilete nett no, men det får kome seinare. Og no har biletet kome. Seint, men godt.

Oppskrift:
Set steikeovnen på full guff.
Skjer opp så mange (vaska) poteter du vil ha i båtar. Eg deler potetene i seks.
Legg potetene i eldfast form eller langpanne. Så mange som råd med skalsida ned
Drypp raps- eller olivenolje over potetene. Dekk dei, men ikkje drukn dei. Det optimale er kanskje pensling, men det er i overkant pirkete for meg.
Stø over salt og hakka kvitløk.
Set potetene midt i ovnen, og skru varmen ned til 200°C.
Lat dei stå i 30-45 minutt. Dei er som regel ferdige når dei er gylne, men er du i tvil, ta ut ein potetbåt og smak på han (avkjøl først). Er han gyllen, men ikkje ferdig, skrur du varmen heilt ned og let potetene stå ei stund til.
Ovnssteikte poteter er godt til mange slags middagar, men kan også nytast som hovedrett med din favorittsalat til. Eg tek gjerne dulcitatomater og aioli som tilbehør.

Tips:

Poteter klistrar seg til former og panner, derfor kan det vere lurt å legge eit bakepapir under medan du steiker dei. Du kan ta det vekk før servering dersom du ikkje tykkjer det er så fint. Det vil lette oppvasken.

Poteter kan steikast i omn med ulike smakstilsetjingar. Eg likar t.d. litt sesamolje (drypp forsiktig litt på i tillegg til den andre olja) og sesamfrø, og eg kan tenkje meg at ulike nøtteoljer kan vere spanande smakstilsetjingar. Eg skal prøve å kome attende med rapport vedr. dette.

Greske lammekotelettar

Du treng:
Så mange lammekotelettar du har lyst på, mellom 5 og 10 stk( men dersom du til dømes berre vil ha to, må du sjølvsagt lage mindre osteblanding).
100 gram fetaost eller Philadephia naturell
1 ss mjukt smør
1 neve riven gulost
Så mykje kvitløk du vil ha (eg tek 1/2-1 kvitløk utan fedd)
Tomatar (Eg brukar ca 1 pakke cherry- eller dulcitatomatar)
Vårløk
Salt
Pepar
Oregano eller salvie (tørka)

Bland smør og feta/Philadelphia godt (jamn krem). Ha i kvitløk, gjerne pressa, eg har lite til overs for sossekokkane som meinar at kvitløkspressa berre kan hivast. Bland så inn den rivne osten (sjølv likar eg Jarlsberg). Steik lammekotelettane i 2-3 minutt på steikepanne, før du legg dei over i eldfast form eller langpanne, og strø over litt salt, pepar og oregano eller salvie. Legg tomatar rundt omkring, og legg osteblandinga over kotelettane i passe store klattar. Steik i ovn 5 minuttar på 250°C. Klipp litt vårløk over til slutt. Server med salat og gjerne ovnssteikte poteter. God appetitt!

Gul suppe

Oppskrift på lettlaga gul og god suppe.
Du treng (1-2 personar):
1 løk
1 terning grønnsaksbuljong
Kvitløk og ingefær etter smak
4 gule paprika
Olje
Vatn
Salt
Sopp
Mandlar

Fjern frø og ymse anna rask frå paprikaen og
skjer han i bitar (ca 2x2 cm, det er ikkje så nøye). Skjer opp løken (bitane treng ikkje vere bittesmå)og surr han i litt olje i ein kasserolle. Han må ikkje bli brun. Saman med løken surrar du hakka kvitløk og litt riven ingefær (men vær forsiktig, har du i for mykje ingefær blir det lett til at suppa berre smakar av det. Eg tykkjer det er nok med ei teskei riven ingefær). Når løken er blank legg du paprikaen og buljongterningen i gryta og har i vatn til det står til midt på paprikaen. La det koke i 15-20 minuttar. Når paprikaen er litt mjuk kan du stavmikse suppa til ho er jamn og tilsetje salt i ønska mengde. Det er digg med mandlar i eller steikt sopp (eller begge deler).

Dette er ei suppe som er litt skalete, så dersom du er kjenslevar for paprikaskalbitar kan du flå paprikaen på førehand slik: Legg paprikaen i ovnen på 250°C til skalet er svart, ta dei ut og legg dei i ein lufttett pose (t.d. ziplock) i 15-20 minutt. Då skal det vere enkelt å trekke skalet av. Eg har ikkje prøvd sjølv, så eg kan ikkje garantere for den lekre fargen på suppa i så tilfelle. Dersom dette verkar som mykje arbeid går det også an å sile suppa til slutt. God middag (eller lunsj, kvelds, frukost eller noko)!

Vel møtt!

Vel møtt til Mat eg lagar. Eg likar å lage mat, og det let til at andre òg likar maten eg lagar, så eg tenkte eg kunne dele oppskriftene eg prøver ut eller diktar. Eg er for improvisasjon i kokinga, og gjer det støtt, stundom med varierande resultat. Vel vel, dette var opninga, eg kjem snart attende med ei enkel oppskrift på gul suppe. Det er forresten ein ting eg skulle ha sagt, og det er at eg ikkje er så flink til å ta bilete av mat, så det kan i blant sjå litt rart ut, utan at det nødvendigvis er det i røynda.