Sildesalat

Mange tykkjer sild høyrer jola til. Eg er einig (men tykkjer sild er godt året rundt), og lagar sildesalat til jol kvart år. Det er enkelt, og kjempegodt på skiva til jolefrukostane. Eg har i:

1 beger lettrømme
1 pose lettmajones
1 glas apetittsild
1 purre
4 hardkokte egg
Sylta raudbetar

Bland majonesen og rømmen godt. Skjer opp silda, purren, egga og raudbetane i høvelege bitar og bland det oppi dressingen. Skikkeleg kjapt med andre ord. Eg var nesten tom for raudbetar då eg laga salaten på biletet, og fekk ikkje den flotte rosafargen som salaten brukar å ha. Men han smakte godt likevel!

Fett! Delfiakake!

Det er jol berre ein gong i året, så kvifor ikkje unne seg ei kaloribombe av dimensjonar? Delfiakake er ein joleklassikar, og den klart feitaste kaka eg veit om. Enkel å lage er ho og.

Du treng:

2 plater kokesjokolade
1 pakke Delfiafeitt
Kakekjeks som t.d. Per-kjeks
2 egg
2 ss sukker
4 ss sterk kaffi
Geletoppar, seigmenn eller liknande

Smelt sjokoladen i kaffien. Visp eggedosis av egg og sukker. Smelt feittet. Ha sjokoladen i eggedosisen medan du vispar. Ha forsiktig i feittet medan du framleis vispar. No har du ferdig kakerøre. Legg røra lagvis med kjeks og legg seigmenn og geletoppar rundt om kring i kaka. På toppen har du seigmenn og geletoppar, så let du kaka stivne. No er du klar for å legge på deg.

Marsipan!

Til jol høyrer det sjølvsagt snop med, og marsipan er jo ein klassikar. Heimelaga marsipan eignar seg dårleg til å lage figurar av eller ha på kake, men til gjengjeld eignar han seg framifrå til å ete. I fjor sa far min at marsipanen eg hadde laga til jol var "den beste marsipanen han hadde smakt nokon gong". Dette seier litt, for far min elskar marsipan meir enn byfolk elskar hyttene sine (dette med at byfolk elskar hyttene sine er noko far min seier. Han meinar at byfolk elskar hyttene sine, og at dei dreg dit i helgene for å drikke).

Nuvel. Å lage marsipan er enkelt. Det tek litt tid, men det er verkeleg ikkje vanskeleg. Det første ein må gjere er å skålde mandlar. Det gjer ein ved å koke mandlane i (drøyt) 5 minutt. Så slår du vatnet av og gnir skalet av med fingrane. Så skal mandlane tørke, la dei gjerne ligge til dagen etter (eg sa jo at dette tok tid). I mellomtida kan du lese denne digresjonen: For å sjekke eg ikkje skreiv noko feil vedrørande skålding av mandlar tok eg og googla det med søkeorda "skålde mandler". Og trur du ikkje google er så frekk at han (?) spør meg om eg meinar "skolde mandler"? Nei sjølvsagt meinar eg ikkje det, men eg måtte sjekke lenka, og jaggu var det mange treff på "skolde mandler", du. Men "skolde" er ikkje eit ord. For å vere på den sikre sida sjekka eg både norsk- og bokmålsordlista, og det heiter "skålde" på begge målføre gitt. Eg kjenner på meg at folk er kørka. Men uansett; jævlig frekt av google å insinere at eg er den som skriv feil. Ikkje at eg skriv perfekt, det finst sikkert skrivefeil som ikkje er tastaturbaserte i denne bloggen og, men skolde? Jaja, tilbake til marsipanen. Det er ikkje mange ingrediensar.

Mandlar

Melis

Eggekvite

Tragant

Bruk like deler mandlar og melis. Til dømes 250 gram mandlar og 250 gram melis. Mal dei skålda mandlane i mandelkvern. Best resultat får du om du gjer dette to gonger, altså mal den oppmalte massen. Bland saman malte mandlar og melis, og ein knivsodd tragant. Tragant er eit naturleg gummistoff (pulver) ein har i for at marsipanen skal bli litt seig. Du får kjøpt det på apoteket og det kostar 50 kroner og varar evig. Med mindre du lagar marsipan veldig ofte då, men det er det ikkje så mange som gjer. Ha i eggekvite. Prøv deg fram, det trengst mindre enn du trur. Eg trur brukte ei kvite sist, men kan hende treng du mindre eller meir. Arbeid inn eggekvite til du har rett konsistens, og voila -du har marsipan. Den kan smakssetjast med det du likar. Då vert han gjerne veldig klissete. Eg likar sitrusskal eller konjakk og dyppa i sjokolade. Når du smeltar sjokolade må du passe på at han ikkje vert for varm og at du ikkje får vatn i, for då vert han kornete. Du kan ha litt delfiafeitt i smeltinga for at sjokoladen skal verte lettare å jobbe med. Marsipanen kan sjølvsagt også nytast naturell. Mmmm. Ein gong laga eg forresten marsipan med Splenda. Det gjekk an, men vart sjølvsagt ikkje like godt som med sukker.

Jol! Yeah!

Det har stått litt på hovudet no mot semesterslutt, men no skal eg endeleg byrje på jolematen! Småkaker og sånt interesserer meg lite, og det vert ikkje sju sortar til jol her i huset (men så er no berre to, og då). Her ein dag hadde me ribbe til middag, for den er jo så billig no om dagen. Eg brukte remakokken si oppskrift, men det tok jævli lang tid, då eg ikkje har varmluftsovn. Eg gidd ikkje dra til med ei ribbeoppskrift no, men eg har eit tips til deg som skal rute svor og ikkje har ein tilstrekkeleg kvass kniv til rådigheit (dette tipset fordrar rett nok at du er sånn hobbyperson eller liknande og har reiskapen liggande). Det gjekk fint å rute svor med papirkniv (40 spenn med utskiftbare blad i hobbybutikk). Reknar med skalpell og vil gjere susen! Kaking går eg ikkje i gang med før måndag. No er det laurdag, og jolaftan er ikkje før fredag. Leeenge igjen med andre ord.

Matvrak som restaurantmeldar og ei oppskrift

Eg har ikkje kome i gang med joleførebuingane enno, så dei som ventar på kakeoppskrifter oog slikt må smøre seg med tolmod ei lita stund til til. Nett no er det slik at eg har litt tid å slå i hel, og det gjer eg på kantina på jobb, noko som fekk meg til å tenkje på at eg tidlegare har fantasert litt om å melde resaurantar og kafear og slikt. Dei stadene eg har råd til å frekventere er nok ikkje frå øvre sjikt, så eg samanliknar gjerne med det eg kjenner best, nemleg mi eiga kokkelering. Når eg et på ein kafe tenkjer eg automatisk -"kan eg gjere dette like bra eller betre?" Ofte er svaret ja, sjølv om eg ikkje har noko kokkeutdanning. Likevel kan eg rettferdiggjere dette med at maten eg lagar til Mannen, meg sjølv, min familie og mine vener er laga med omtanke og eit håp om skryt. Kafekokken kjenner ikkje meg, og gjer truleg blanke i om eg likar maten hans eller ikkje, så lenge han får betalt. I dei få tilfella eg et på ein "dyrare" (men ikkje så dyr) restaurant stig forventningane, og eg reknar med at kokken skal klare betre enn meg. Skuffelsen er desto større dersom maten er keisam eller ekkel. Då tykkjer eg det er dritfrekt kor grovt dei tek seg betalt for mat eg kunne laga betre sjølv, særleg om servicen er ræva den og. Når eg no skal melde resaurant(ar) er derfor det første kriteriet; Kan eg gjere dette betre sjølv? No veit eg ikkje om dette vert eit fast segment i Mat eg lagar, men eg tenkte byrje med den næraste, nemleg den eg sit i: Kantina på Haukeland Universitetssjukehus. Då Bergens Tidene melde kantina for ei tid tilbake fekk ho karakteren 3. Fortener ho det? Eg tenkjer eg lagar ei liste med kriterier med karakter på kvart og ein samlekarakter til slutt. Eg nyttar sjølvsagt det populære 6-karaktersystemet (men kallar det ikkje terningkast)

Kan eg klare dette sjølv?/Mat: I aller høgste grad. Kokkane på Haukisen imponerer ikkje med smakfulle eller delikate rettar. Sjølv pizza eg keisamt her, og (som eitt av mine motto seier) "det er grenser for kor dårleg mat med smelta ost kan vere". Eg skjønar at maten på eit sjukehus må falle alle i smak, men det tyder vel ikkje at maten ikkje kan ha nokon. Maten treg ikkje verte sterk sjølv om ein nyttar krydder, og ein må ikkje koke pastaen til graut for at alle skal kunne ete han (dei tannlause får ev. få graut). Ein gong kjøpte eg ein komlemiddag, og "saltkjøtet" som følgde med smakte tunfisk. Eg hadde ikkje blitt forundra om det faktisk var tunfisk. Eg kan diverre ikkje gå opp ein karakter berre fordi dei har ein god rett på menyen, nemleg gyros, som eg kjem med oppskrift på lenger nede. Karakter 1.

Pris: Ryktet seier at då kantinematen framleis var billig på Haukeland var det mange pensjonistar som drog hit ei eins ærend for å ete middag. Dermed måtte prisane gå opp, og dei tilsette få ein eigen rabatt på middag (som dei også får på brød og pålegg). Rabatten er ikkje all verdas, og gjeld t.d. ikkje for anna varm mat enn middag, som for eksempel gyrosen, som no er oppe i 65 kroner. Det er det samme som prisen på ein rullekebab, og gyrosen er berre halvparten så stor. Kort sagt er maten jævlig dyr til å vere ei sjukehuskantine som også fungerer som personalkantine. Kantina er eit offer for sparinga i helsesektoren, og stenger no klokka seks om ettermiddagen, og har ikkje lenger råd til å ha ein frityrkokar til pommes frites som pleide å inngå i ein hamburgermeny i hine hårde dagar då Haukisen framleis hadde råd til å ha ope i kantina til 10. Karakter 1.

Service: Haha! Ein kan no ikkje nett klage på servicen, han er som forventa i denne typen etablissement, men du har no ein del karakterar som jobbar her, då. Ho med augeskuggen og ørnenasen med den skitne senebetennelse-bandasjen som sat i kassa før (men ho er sikkert pensjonert no) sa ein gong til meg då eg kom i kassa for å betale ein kiwi "Har vi sånne her?" Eg tykkjer no slikt er kosteleg! Karakter 3

Hygiene: Nei. Det er ufyseleg her. Småfuglar som kjem inn i kantina, og mygl i salatbaren kan ikkje tolererast. Karakter 1 (Bilete av småfugl i kantina er rappa frå Nrk.no)

Miljø: Kantina er no som kantiner flest, litt keisam, men om sommaren, på ein godversdag kan du sitje ute på taket og sjå og høyre på sjukepleiar- og medisinstudentar, som kan vere både underhaldande og irriterande. Karakter 3

Samanlagt karakter: 2 (eller eigentleg 1,8). Jaja, det vart ikkje botnkarakter slik som eg hadde trudd, men det er vel fordi ein ikkje har så høge forventningar til kantina som sjanger.

Oppskrift:

"Den gode retten i Haukelandskantina" eller gyros

Eg brukte pitabrød, så det vert jo litt annleis då, men eg tippar ein får tak i ei sånn lefse som dei brukar på Haukeland i ei innvandrarsjappe eller noko. Eg tykkjer ikkje det er så nøye heller, for smaken ligg i sausen.

Du treng:

Pitabrød

Kjøt (Storfe- eller lammekjøt er nok best, eg har prøvd med svin eing gong, men det vart ikkje så godt, men det er no smak og lommebok som avgjer)

Agurk

Tomat

Løk

Ev. andre grønnsaker du likar

Matyoghurt

Kvitløk

Krydder (eg har ei krydderblanding som heiter Urtegård. Den var midt i blinken, elles kan du lage din eigen miks, med t.d. basilikum, oregano, merian, salt, pepar, koriander, paprika, meriam timian og liknande)

Salt

Olje

Varm pitabrødet. Skjer opp grønnsakene til passe storleik til å legge oppi

pitabrød. Skjer kjøtet i høvelege bitar og steik det. Lag saus slik: Fres litt kvitløk og krydder i ein skvett olje. Ha i matyoghurt og varm dette opp i lag. Ikkje kok yohurten lenge. Putt grønnsaker, kjøt og saus i, og voila du har Haukelandskantina sitt glansnummer heime, og truleg til ein rimelegare penge!

Viva España!

For første gong sidan eg starta Mat eg lagar har eg vore på reise. Turen gjekk til Spania, nærare bestemt Barcelona i Katalonia. Katalanarane vil nok ikkje blitt begeistra dersom dei visste at eg skreiv at eg var i Spania og nytta overskrifter som "Viva España", men dei forstår katalansk og ikkje nynorsk, så eg gir blaffen, for eg hadde tenkt å poste denne videoen uansett:



Det gjort er det på tide å skrive noko om mat, sidan det er det eg syslar med her. Med meg frå Spania har eg iberiaskinke, safran og manchegoost og litt fleire fine matar som trøffel, foie gras av and (betre enn av gås, spør du meg) og chorizo og nokre fleire skinkesortar. Eg gledar meg naturlegvis til å ete og bruke av den luksuriøse maten, men det eg tenkte å skrive om i dag er maten vi fekk servert på restaurant i Barcelona. Eg tok nokre bilete, men av og til gløymte eg det. Det gjer i grunnen ingenting, for det er no kanskje litt begrensa kor spanande det er å sjå eit bilete av mørbradbiff med friterte poteter, tapenade og ein steikt tomat, uansett kor perfekt steikt han var.

Eg veit ikkje så all verdas om spansk mattradisjon, anna enn at dei har god skinke og tapas, produserer olivenolje og vin, slikt som som alle veit. Men vi fekk ei lita innføring i måltidsskikkar av guiden/læraren, så eg kan fortelje litt av dette. Diverre fekk eg ikkje med meg om dette gjaldt spanjolane generelt eller berre katalanarane, men pytt.

Frukost:

Læraren sa at frukost ikkje var særleg til måltid i Spania, men at ei stort sett tek med seg noko frå ein kiosk eller eit bakeri i handa på veg til jobb. Men vi fann ut at det fanst kafear der folk sette seg ned for å ete frukost. Ein stad vi åt hadde dei sandwichmeny der det sto mellom anna "kalvemuffin". Kalvemuffinen var eit slags stort rundstykke med ei skive steikt kalvefilet inni, med noko tapenade på. Det var godt, men ikkje det eg tenkjer på som ein typisk frukostrett. Meir ein lunsj, trur eg. Konsumerte med kaffi.

Lunsj:

Heiter siesta, og varar i to-tre timar(!). Lunsjen vert fortært på kafe, og er gjerne tre rettar (!). Vi åt ein slik trerettars lunsj kvar dag i løpet av opphaldet, og det var her vi fekk servert mest mystisk og godt. Av og til ufyseleg, som denne suppa som var forrett til ein keisam svinesteik med pommes frites utan saus (dei hadde heldigvis ketchup). Suppa var spaghettibitar kokt lenge i tynn hønsebuljong, med nokre smaklause skinkebitar og litt egg.

Svinet såg slik ut, og herlegdommen vart servert med rikeleg med billig raudvin med plastkork, og valfri dessert til slutt. Eg valde kaffi. På kafeane vert lunsjen servert som ein trerettars meny til ein fast pris frå ca 50 kroner og oppover. Ein kan gjerne velje mellom tre forrettar, tre hovedrettar og tre dessertar (det kan vere fleire enn tre, det er berre eit døme) eller kaffi, og inkludert i menyen er eit glas valfri drikke eller som i dette tilfellet, ei flaske. Alt til den nette sum av ca 55 kroner (nesten åtte euro).

Ein annan dag fekk eg servert ei slags sjømat- og potetform, men den var kald og det trekte ned. Forretten til denne var ei litt keisam kokossuppe. Den fekk meg til å ville lage ei litt meir spenstig kokossuppe sjølv, så det er berre å følge med, når eg har eksperimentert litt kjem det nok ei oppskrift.

Det snodigaste eg åt på turen var nok den særeigne varianten av surf & turf siste dagen vi skulle sove der. Nemleg kaningryte med sniglar. Eg valde denne frå menyen fordi eg likar både kanin og snigle og fordi det var den raraste kombinasjonen eg har sett på ein restaurantmeny nokon gong. Men det var godt, absolutt, sjølv om eg ikkje nett kjem til å snikre denne retten i mitt eige kjøken.

Til slutt må eg berre nemne desserten eg fekk ein dag eg ikkje var stappmett. Etter to rettar av lunsjmenyen var eg som regel for mett til å ete noko dessert, men denne vart konsumert etter ein lett tapasmiddag, nemleg gin&tonicgele. Det var rart å få spritgele på restaurant, Det er gjerne noko ein forbind med fjortisparties. Men det var iallefall ei lita kule med frisk sitrussobet på toppen. Den var god.

Middag:
Middagen vert stort sett konsumert heime ganske seint på kvelden. Det er etter jobb (dei er sjølvsagt seint ferdige med så sein lunsj), før middag at spanjolane et tapas. Den fungerer som visstnok som ein apetittvekkar før middag, og vert eten med eit glas vin eller ein øl på tapasbar. Tapasen kan vere eit stykke skinke, litt ost eller oliven eller noko sjømat og så vidare. Spanjolane går gjerne ein liten barrunde og et tapas og drikk, men som turistar vil vi gjerne sitje på vår breie bak og ete i fred og ro. Vi prøvde å ete tapas som eit middagsmåltid ein kveld, og det var godt og vi vart mette, men det var jo eit helvete å få delt rekninga.

No giddar eg ikkje skrive meir, html-kodinga tek knekken på meg, men eg kjem attende med oppskifter ein annan dag. Hej så länge.

Scones

Det var søndag morgon og vi ville ha noko godt til frukost, men utvalet i kjøleskåpet var heller magert, men syltetøy hadde vi, så eg foreslo å lage scones til frukost, så kunne vi ete dei varme med syltetøy på. Det er så raskt å lage scones, det tek berre så lang tid som steikeomnen brukar på å bli varm, pluss ti minutt til steiking. Oppskrifta har eg rappa frå "Gyldendals nye store kokoebok" (som rett nok ikkje er så ny lenger), er til to store (litt salte) firedelte scones. Du treng:

4 dl kveitemjøl
1 klype salt
1 klype sukker
2,5 ts bakepulver
50 gram smør
2 dl mjølk


Bland dei tørre ingrediensane, og smuldre smøret grundig inn i mjølblandinga. Bland kjapt i mjølka, og vips, så har du deig. Form deigen til to kaker (tjukke og flate), men ikkje driv å elt og kna på deigen først (berre reguler med litt mjøl om nødvendig). Legg kakene på bakepapir på steikeplate, og skjer eit kryss i med ein kvass kniv. Steik i 10-12 minutt på 250°C. Engelskmenna er ansvarlege for opphavet til denne baksten, og serverer scones til high tea, med krem og syltetøy eller lemon curd på. Elles må eg orsake det fæle biletet, eg hadde berre mobilkamera, med det resultat at baksten ser svidd og fæl ut. Det var han ikkje, og han smakte framifrå.

Lapskaus

Eg kjenner til folk som ikkje kan lage lapskaus. Dette er jo heilt hårreisande, tenk -det er jo så enkelt, og så godt. Det tek litt tid, rett nok, men det er absolutt verd å bruke ein halvtime av tida si på. I dag hadde eg ikkje planlagt å lage lapskaus, og hadde ikkje teke opp kraft frå frysen, men eg tykkjer det er godt med buljongkraft og, så i dag brukte eg dette:

7 poteter
1/2 kg sellerirot
5 gulrøter
1 diger purre
400 g middagspølse (den billige, frå rema)
3 buljongterningar
1/2 liter vatn

Skjer opp poteter, og legg dei på botn av ei stor gryte saman med buljongen. Skjer opp det andre, og legg det oppi gryta (eg legg purren på topp, men det har truleg ikkje noko å seie). Slå over vatnet, og kok på middels varme i ein knapp time. Når lapskausen har fått din favorittkonsistens nærmar det seg servering. Skjer opp pølsa og ha den i mot slutten av koketida. Dersom du har pølsa i i byrjinga vil den bli vassen og utkokt. Dersom du vil ha meir suppete konsistens kokar du grønnsakene kortare og har kanskje meir vatn i. Tykkjer du kausen ligg an til å bli for suppete, kokar du utan lok ei stund, så litt av vatnet kan rømme. Vil du lage lapskausen med fex grytekjøt (er godt, tilrådast) har du kjøtet oppi saman med grønnsakene i byrjinga. Byggryn er knallgodt i, men då bør du vere betre på planlegging enn meg, for då er det bløytlegging og sånt på gang. Elles kan det vere godt med kålrabi oppi, og/eller pinne- eller røykjekjøt. Er du veggis droppar du pølsa, blir godt utan og, men ikkje like godt, sjølvsagt. Denne er glutenfri om du går for gryte- eller pinnekjøtvarianten, eg reknar med det er kveitemjøl i pølsa.

Mat av ferdigmat

Eg er vanlegvis ikkje ein stor fan av ferdigmat, men her om dagen hadde eg skada meg, og eg hadde ingen armar som fungerte skikkeleg. Med andre ord var det synd i meg, og eg ville ha rasklaga mat som var god og genererte lite oppvask. Dessutan mogeleg å lage med ei hand. Frosenpizza er ikkje så godt, og peppespizza for dyrt. Løysinga vart naanpizza.

Du treng:

Ferdigkjøpte naanbrød (1 stort eller eit par små)
Butikkjøpt tomatsaus
Riven ost
Ting du likar å hå på pizzaen, som bacon, løk, sopp eller kva som helst du likar.

Legg tomatsaus og ost på naanbrød, legg oppå dei tinga du likar, og steik på 225°C til osten er smelta. Når du har ete dette er det litt mindre synd i. Enklare kan ikkje mat bli. På biletet er det skinke og vårløk.

Pause

Ettersom eg i går hadde sjølvamputasjon av eigen fingertupp på timeplanen, blir det nok ei stund før eg lagar noko mat som er verd å skrive om her (forblir bandasjert i eit par veker, sa dokteren). Når eg blir god att kjem eg attende med ein godbit eller fleire. Ha det fint så lenge.

Indonesiskinspirert kyllinggryte

Eg må berre orsake at eg er treig med postinga, men eg har hatt ferie, og dermed tid til å sysle med slikt som blogging, noko som sjølvsagt tyder at eg ikkje gjer noko av sorten. No har eg derimot ein travel haust framfor meg, og kjem sikkert til å kaste vekk tid på å dele matoppskrifter med dykk. I dag deler eg mi eigenkomponerte kyllinggryte, som er indonesiskinspirert. Inspirasjonen frå indonesia (eg har ikkje den minste peiling på det indonesiske kjøkken) består stor sett i nokre skeier med sataysaus.

Du treng (2 pers sånn ca?):

2 stk (300 g) kyllingfilét
1 løk
1 raud paprika
1 gul paprika
1 grøn paprika
2 nevar cashewnøter
1 pakke (trur dei er på ca 150 gram) sukkererter
1 ts gurkemeie
¼ - ½ ts chilipulver
Salt
½ dl matfløyte
4 ts sataysaus

Skjer kyllingfiléten i bitar, steik i gryte med olje og krydder. Ha oppi oppskoren løk, og paprika i bitar. Ha i sukkerertene og lat dei bli varme, medan du rører sataysausen ut i fløyten og slår dette over kylling/grønnsaksblandinga. Kok litt for å få tjukkare saus. Det er så kjapt og enkelt å lage dette, det er ein draum. Det er framifrå lågkarbomat, men dersom lågkarbo ikkje er noko for deg, kan du servere med ris til, eller ovnssteikte poteter som eg tykkjer passar til alt. Eg likar denne middagen godt, og lagar det ofte dersom eg finn kyllingfilet til ein rimeleg penge. For eksempel dersom han går ut på dato i morgon. Då er ikkje dette så kostbart å lage dersom du likevel har eit glas med satay ståande, det held seg i vekesvis etter opning.

Shepherd's pie

Det vert sagt mykje ufordelaktig om engelsk mat, men stort sett er ikkje engelsk mat dårleg, men mange har ete engelsk mat på billige pubar og liknande, og på det viset er ikkje norsk mat heller så god. Engelsk mat liknar i grunnen mykje på norsk mat, med mykje poteter og sauekjøt, og lite grønnsaker med mindre dei er i lapskaus eller stuing. Dei er likevel hakket gladare i frityrkokaren sin enn kva vi er her, og billig mat på pub er gjerne drukna i feitt. Shepherd's pie er ein engelsk klassikar, og sjølv om det kanskje ikkje er sommarkost, så er det snart haust, og ein vil kose seg inne med noko skikkeleg sikringskost. Ein regnværskveld no i ferien laga eg sheperd's pie, og eg vil sjølv påstå at det var vellukka, Mannen forsynte seg fire gonger, vi drakk raudvin til og kosa oss. Dette er mi oppskrift (ca 4 pers):

1/2 kg kjøtdeig av sau/lam
1 kg poteter som eignar seg til potetstappe
1 stor løk
1 stor gulrot
1 1/2 dl raudvin
3 dl kraft/buljong (ikkje for salt)
1-2 ss kveitemjøl
Mjølk, smør, fløyte eller kva du no føretrekk i potetstappa di
Salt til potetstappa
Litt ost
Erter

Kok potetene og lag potetstappe slik du likar. Ikkje bruk potetstappepulver. Steik kjøtdeigen og ha i riven gulrot og hakka løk. Slå feittet av kjøtdeigen og set tilbake på plata. Slå over raudvinen og kok inn. Dryss over kveitemjølet og hell over buljongen. Rør og kok inn slik at det vert tjukk saus av det. Legg eit tynt lag potetstappe i forma og legg kjøttfyllet oppå. Ha resten av potetstappa oppå og dryss litt ost over. Prikk det øverste laget med ein gaffel for å unngå at fyllet tyt opp som på biletet, som eg tok då eg hadde gløymt å prikke paien.

Ja, då har eg endeleg fått opp eit bilete av min eigen shepherd's pie, og eg må jo medgi at han ikkje er verdas penaste pie. Men god, det var han (hugs å prikke)!

Eg hadde visst gløymt å skrive temperatur til gratinering her. Det skal vere 200°C i omlag 20 minutt.

Muffins

Ja, av og til må ein jo ha litt søtsaker også. Dersom eg skal lage noko godt til mange, som til dømes ein skuleklasse, lagar eg eit par omgangar med kryddermuffins, som eg pyntar med melisglasur og nonstop. Dersom eg skal lage noko godt til kaffien etter eit middagsbesøk held det med ein omgang, men då får muffinsane meir og flottare garnityr.

Til ca 25 muffins

100 g smør
2 dl sukker
2 egg
4 dl kveitemjøl
2 ts bakepulver
1 ts vaniljesukker
1 ts kanel
1 ts kardemomme
1/2 ts nellik

Rør smør og sukker kvitt (smøret må vere mjukt, men ikkje smelta), det går fort med ein handmiksar. Rør i eitt egg i slengen. Bland alt det tørre for seg, og ha det i vekelvis med mjølk. Rør inn kvar gong du har i noko. Ha røra i små muffinsformer, og stei på 175°C i 12-15 minutt.

Når muffinsane er avkjølt kan du pynte dei. På biletet er det muffins eg laga til ein fest, og dei har fekk ostekrem med raud konditorfarge på seg og sukkerblomar eller sølvkuler.

Ostekremen er omlag sånn:

1 boks philadelphia naturell
50 g mjukt smør
200 g melis
Konditorfarge

Bland ingrediensane godt, og ha kremen på muffinsane, og dekorer. Du kan variere med dei samkstilsetjingane du vil, du berre byter ut krydderet med til dømes ei smalta sjokoladeplate du rører inn til slutt, eller malen ingefær, som passar godt med sitron (skal+saft). Du kan ha rosiner i, eller sjokoladebitar. Ta det du likar best. Du kan også ha røra i ei godt smurt brødform og få formkake. Då aukar steiketida til tre kvarter, men bruk ei kakenål, strikkepinne eller noko for å sjekke at kaka er gjennomsteikt.

Form

Eg er visst ikkje så flink til å poste jamnt og trutt, men det er vel ikkje så farleg heller? Sidan eg var i det vegetariske hjørnet sist kan eg jo følge opp i dag med ein av mine absolutte favorittar. Det kan vere ein vegetarisk hovedrett, eller eit godt tilbehør til ein lågkarbomiddag. Dessutan kan du legge baconskiver oppå dei 10-15 siste minutta av steiketida, så har du eit digg måltid. Det er ikkje eigentleg så mykje ei oppskrift som eit forslag, men dette brukar iallefall eg:

1 blomkål
1 brokkoli
1 løk
1 kvitløk utan fedd
1 aubergine
1/2-1 liter tjukk, kvit saus

Skjer auberginen i tynne skiver, legg dei utover og ha salt på. Lag kvit saus. Skjer opp resten av grønnsakene i små bitar og hakk kvitløken. Tørk godt av aubergineskivene og steik dei lett brune. Legg blomkål, brokkoli, løk og kvitløk i ei høveleg form, legg aubergine oppå. Gjenta dette ein gong, så kan du slå over den kvite sausen (det blir ekstra godt med litt ost i sausen eller som topping) og setje i ovnen på 200°C i omlag ein halv time. På biletet er det ein baconvariant. Mmmm.

På engelsk har dei uttrykket "comfort food", som er mat til trøyst eller kos som er enkelt og greit å lage. Trur jammen eg skal innføre comfort food som etikett også. Eg tykkjer ei sik form kjem inn under omgrepet.

Vegetarmat, eit variert kosthald.

Då eg snakka med ei veninne her ein dag, sa ho at ho gjerne ville kutte ned på kjøtforbruket, men at ho hadde vanskar med å variere kosten nok. Dersom ein gjerne vil ete vegetarisk er det ein fordel å vere kreativ på kjøkenet, men det kan vere ei god løysing å skaffe seg nokre vegetarkokebøker (dersom du alt har ei eller fleire asiatiske kokebøker bør du også kunne finne vegetaroppskrifter der, ettersom mange menneske i Asia er vegetarianarar av religiøse grunnar). Likevel skal eg prøve å kome med forslag til god og variert vegetarkost dei dagane ein ikkje et kjøt eller sjømat, eller til dei som er vegetarianarar. Eit tips er å lage tilbehør til kjøtmat utan kjøtmaten. Tenk for eksempel kjøttkaker, ein har gjerne erte- eller kålstuing, poteter, saus og tyttebærsyltetøy til. Eg hadde lett ete kålstuing som hovedrett. Dersom du tykkjer det er lite mettande kan du putte kokt makaroni i. For eksempel.

Å finne varierte grønsaker og prøve ut ymse tillagingsmetodar er lurt, du kan få deg ein ny favorittgrønnsak eller -rett. Ta for eksempel tilbehøret til gurkemeiekyllingen, det funkar fint som hovedrett i eit vegetarisk alternativ, og framgangsmåten kan du bruke på ulike grønnsaker. Gå i butikkar som har stort utval eller er drivne av innvandrarar, ver modig og prøv ut noko du ikkje har prøvd før.

Hugs at det finst bønner og linser, desse er proteinrike plantar som held deg mett lenge. Bønner kan fungere som "kjøterstatning" i former og gryter. Eg har til dømes laga ein vegetarlasagne ein gong, der er berre bytte ut kjøtet med kidneybønner. Var kjempegodt utan kjøt og.

Egg er også god proteinrik mat ein kan variere. Kokte egg er godt på skiva, og stundom kan nokre gode blingsar vere ein ok middag, særleg om ein har lite tid. Omelett kan ein lage i mange variantar, også utan kjøt (i mi "oppskrift" er det pølse, men det går fint an å sløyfe). Har du lite tid, og trang til mat som mettar godt kan du varme ein boks tomatbønner og ha eggerøre eller speilegg på toppen.

Også finst det suppe. Eg har berre lagt ut ei oppskrift på suppe enno, men har planar om å lage fleire. God grønsakssuppe kan du lage på buljongterningar (grønsaksbuljong om du er vegetarianar, men om du ikkje er det anbefalar eg kjøtbuljongen, eg tykkjer den er litt betre), skjer til dømes opp potet, gulrot, purre og selleri og kok med litt meir buljong enn det som står på pakken. Enkelt og godt. Dessutan finst det lapskausblanding i fryseavdelinga i butikken, men den brukar eg lite (det har hendt at eg har kokt lapskausblanding og silt av han for å bruke som tilbehør til fisk).

Wok og pastarettar går an å variere i nær sagt det uendelege. Wok er vanskeleg å mislukkast med. Ha i nøter eller egg for proteintilskot, og ha gjerne i grønnsaker du ikkje pleier å ha i. Vi nordmenn gløymer gjerne at kål er godt oppi, men det er det! Wokar du mykje er det lurt å kjøpe woksaus i større kvanta i ein innvandrarbutikk, det vert billigare enn å kjøpe dei små posane som finst på rema og rimi, men for all del, dei er gode og enkle, og du slepp å mixe sjølv. Eg kjenner asiatar som brukar slike posar sjølv. Pasta er godt med alt mogleg, berre ein har saus til. For eksempel spaghetti med halve cherrytomatar og pesto. Enklare vert det ikkje, dersom du kjøper pestoen i butikken. Eller du kan ha tomatsaus og ost på pastaen din.

Håpar dette kan vere til nytte og inspirasjon til dei som vil ha mindre eller ikkje kjøt. Det går an å stille spørsmål eller be om forslag og oppskrifter i kommentrfeltet, ikkje ver sjenerte, eg svarar når eg har tid. Eg set også pris på om nokon har forslag til meg!

Moussaka!

Denne laurdagskos-middagen er ein av mine favorittrettar. Han vert laga på litt forskjellige måtar, og dette er min. Eg serverer tzatziki, brød, smør og salat til. Dessutan brukar eg både potet og aubergine, for eg elskar begge deler. Tzatzikien må du lage sjølv, og ikkje kjøpe noko ferdiglaga drit som smakar majones.

Du treng:

Moussaka

600-700 gram kjøtdeig av lam/sau
2 boksar hermetiske tomatar
1 boks tomatpure
2 løk
1 kvitløk utan fedd
1 Aubergin
4 poteter
1 kanelstang
1 teskei sukker
salt
olje

(til kvit saus)
200 gram riven ost
smør
mjøl
mjølk

Tzatziki:

3 dl matyoghurt
1 kvitløk utan fedd
1 agurk
salt

Slik gjer eg:
Det aller første som må gjerast er å skjere auberginen i tynne (ca 5 mm)skiver, legge dei på ei fjøl eller noko, og salte dei. Der får dei ligge i fred ein halvtimes tid for å trekke ut vatn og bitterstoff.

Eg steiker kjøtdeigen på steikepanne og set han til side medan eg surrar løken som eg har skore i små bitar i litt olje saman med kvitløken. Så har eg oppi dei hermetiske tomatane og tomatpureen, kjøtet, kanelstanga, sukkeret (ha alltid litt sukker i tomatmat for å balansere syra i tomatane) og litt salt (men ikkje for mykje, hugs at auberginen har fått ein del salt på seg). Eg blandar alt godt, og let blandinga kvile seg på låg varme medan eg gjer andre ting.

Så lagar eg tjukk, kvit saus. Det er noko eg alltid gjer på slump, så eg kan vanskeleg gi mengdemål, men det blir vel gjerne ein 7-8 dl saus. Instruksjonar til korleis ein lagar kvit saus finn du her. Men lag han tjukkare enn kva ho her gjer, det får du til ved å ha tjukkare smør og mjølblanding. Så tek eg i osten, minst 200 gram, men gjerne meir. Det er berre samvitet mitt som begrensar mengda ost.

Det neste eg gjer er å skrelle og skjere potetene i tynne skiver, så er det tid for å steike aubergine. Tørk først av vatnet, og varm ei steikepanne (ganske varm). Ta litt olje i og steik aubergineskivene så dei er litt brune på kvar side. Då er det klart for å legge maten i form. Først legg eg eit lag med kjøttsaus i botn. Hugs å fiske ut kanelstanga. Oppå sausen legg eg eit lag med poteter. Så legg eg på eit nytt lag med kjøttsaus, og legg dei steikte auberginene oppå. Til slutt har eg ostesausen over på topp. Steik i omnen på 180°C i 45 minutt.

Tzatziki er lett å lage, det er vanleg å ha i andre krydder og, men eg likar den sterke kvitløkssmaken som er i denne varianten.

Riv agurken på eit rivjern, og strø salt på for å trekke ut væska. Legg agurken i ein sil. Press kvitløken og bland i yoghurten. Det er viktig å bryke matyoghurt eller gresk/tyrkisk yoghurt, dersom du brukar vanleg yoghurt naturell vert dressingen altfor rennande. Press resten av vatnet ut av agurken og bland med resten. Som sagt serverer eg med brød, smør og salat. Og dette er mat til mange, ca 6 pers. Og de vil alle stinke i morgon.

Jordskokkdame

Er ho ikkje elegant? Med sine armstubbar, pupper og raffe navle er denne jordskokkdama klar for å erobre smaksløkane.

Gurkemeiekylling med ovnssteikte grønsaker, salat og yoghurt- og tahinidressing

Mange trur at gurkemeie ikkje smakar noko spesielt eller godt. Eg er djupt ueinig i dette, og meinar at gurkemeie er eigna til langt meir enn å setje lekker farge på ris. Har du t.d. gurkemeie i steikepanna medan du steiker gønsaker eller kjøt, eller i gryta når du lagar suppe får du ein fin treaktig og søtleg aroma. Dessutan skal det vere så helsig med gurkemeie dersom ein et det kvar dag. Så eg vil gjerne slå eit slag for dette framifrå krydderet. Kyllingen er bitar av filet som eg steiker på steikepanna i litt smør, medan dei steiker hiv eg på gurkemeien og steiker ferdig kyllingbitane. Dette serverer eg med ovnssteikte grønnsaker, og du kan bruke dei du likar, dagen eg tok bileta hadde eg squash, jordskokk, paprika og cherrytomatar. I tillegg likar eg å lage ein dressing med tahini til salaten.

Du treng (2 personar):

Ovnssteikte grønsaker:
1 squash
2-3 små jordskokkar
ca 10 cherrytomatar
1 paprika
Olje
Salt
Sesamfrø

Gurkemeiekylling:
2 kyllingfiletar (300 gram)
1 1/2 ts gurkemeie
Litt smør til steiking
Salt

Tahindressing:
4 ss matyoghurt
2 ss creme fraiche
3 fedd kvitløk
4 ts tahini (sesampasta, kan kjøpast på din lokale etnosjappe)

Salat

Slik gjer du:
Set steikeomnen på fullt og start med grønnsakene. Skrell squash og jorskokkar og skjer i skiver (squash ca 1 cm, jordskokk ca ein halv cm). Rens paprikaen og skjer han i slike bitar som du likar. legg alt dette i ei eldfast form eller langpanne saman med tomatar her og der. Drypp over litt olje og dryss over sesamfrø. Ikkje ha salt på før ovnen er varm og du kan setje grønnsakene inni. Dei kan stå i ovnen ca ein halv time, men hald eit auge med dei så dei ikkje vert for svidd. Medan grønnsakene steiker kan du lage dressing og salat. Hakk kvitløken og bland godt saman med deiandre ingrediensane til dressingen. Bland salatar du likar t.d. ymse bladsalatar, eller ta ei ferdig blanda utgåve du har kjøpt på butikken. Når det er ca 10 minutt igjen før grønsakene er ferdige skjer du opp kyllingfileten og steiker på steikepanne i smør med gurkemeie og litt salt. Når den er ferdig er maten klar til å nytast. Velbekomen.

Bondeomelett

I dag tek med noko lettvint til middag, sidan sola skin og det er varmt og me helst vil vere ute. Eg vil ikkje skrive noko om kva du treng til bondeomelett, fordi eg alltid lagar han etter "det eg har i kjøleskåpet"prinsippet. Men du må sjølvsagt ha egg.

I dag hadde eg (2 pers.)

Egg (4-5 stk)
Løk (1 stk)
Cherrytomat (ca 10 stk)
Paprika (1 stk)
Pølser (2-3 av wienerstorleik)
Spekeskinke (3 skiver)
Creme fraiche (1 god ss)
Litt ost (ca 2 nevar riven)
Smør (ca 1 ss)
Salt (1 ts)

Slik gjer du:

Pisk egga og creme fraiche til dei er ei jamn røre. Skjer opp løken i små bitar. Gjer det samme med pølsene, paprikaen, spekeskinka og tomatane. Ta fram ei stor steikepanne og steik løk og pølser på middels varme til løken er blank. Så har du oppi spekeskinke, tomatar og paprika. Bland alt, så kan du ha over eggeblandinga. Strø osten over, legg lok over, skru plata ned til 1, og vent i ca 20 minutt, og vips, så har du god middag. Eg ville gjerne hatt salat og brød til, men i dag hadde vi ingen salat, og brød et eg ikkje. Andre ting som er godt å ha i: Kokte poteter, vårløk, sopp, skinke eller aubergine. Berre smak og fantasi set grenser.

Ovnssteikte poteter

Til lammekotelettane eg skreiv om i stad anbefalte eg ovnssteikte poteter, så eg tenkte eg skulle informere om korleis ein lagar slike på vellukka vis. Eg har diverre ikkje noko bilete nett no, men det får kome seinare. Og no har biletet kome. Seint, men godt.

Oppskrift:
Set steikeovnen på full guff.
Skjer opp så mange (vaska) poteter du vil ha i båtar. Eg deler potetene i seks.
Legg potetene i eldfast form eller langpanne. Så mange som råd med skalsida ned
Drypp raps- eller olivenolje over potetene. Dekk dei, men ikkje drukn dei. Det optimale er kanskje pensling, men det er i overkant pirkete for meg.
Stø over salt og hakka kvitløk.
Set potetene midt i ovnen, og skru varmen ned til 200°C.
Lat dei stå i 30-45 minutt. Dei er som regel ferdige når dei er gylne, men er du i tvil, ta ut ein potetbåt og smak på han (avkjøl først). Er han gyllen, men ikkje ferdig, skrur du varmen heilt ned og let potetene stå ei stund til.
Ovnssteikte poteter er godt til mange slags middagar, men kan også nytast som hovedrett med din favorittsalat til. Eg tek gjerne dulcitatomater og aioli som tilbehør.

Tips:

Poteter klistrar seg til former og panner, derfor kan det vere lurt å legge eit bakepapir under medan du steiker dei. Du kan ta det vekk før servering dersom du ikkje tykkjer det er så fint. Det vil lette oppvasken.

Poteter kan steikast i omn med ulike smakstilsetjingar. Eg likar t.d. litt sesamolje (drypp forsiktig litt på i tillegg til den andre olja) og sesamfrø, og eg kan tenkje meg at ulike nøtteoljer kan vere spanande smakstilsetjingar. Eg skal prøve å kome attende med rapport vedr. dette.

Greske lammekotelettar

Du treng:
Så mange lammekotelettar du har lyst på, mellom 5 og 10 stk( men dersom du til dømes berre vil ha to, må du sjølvsagt lage mindre osteblanding).
100 gram fetaost eller Philadephia naturell
1 ss mjukt smør
1 neve riven gulost
Så mykje kvitløk du vil ha (eg tek 1/2-1 kvitløk utan fedd)
Tomatar (Eg brukar ca 1 pakke cherry- eller dulcitatomatar)
Vårløk
Salt
Pepar
Oregano eller salvie (tørka)

Bland smør og feta/Philadelphia godt (jamn krem). Ha i kvitløk, gjerne pressa, eg har lite til overs for sossekokkane som meinar at kvitløkspressa berre kan hivast. Bland så inn den rivne osten (sjølv likar eg Jarlsberg). Steik lammekotelettane i 2-3 minutt på steikepanne, før du legg dei over i eldfast form eller langpanne, og strø over litt salt, pepar og oregano eller salvie. Legg tomatar rundt omkring, og legg osteblandinga over kotelettane i passe store klattar. Steik i ovn 5 minuttar på 250°C. Klipp litt vårløk over til slutt. Server med salat og gjerne ovnssteikte poteter. God appetitt!

Gul suppe

Oppskrift på lettlaga gul og god suppe.
Du treng (1-2 personar):
1 løk
1 terning grønnsaksbuljong
Kvitløk og ingefær etter smak
4 gule paprika
Olje
Vatn
Salt
Sopp
Mandlar

Fjern frø og ymse anna rask frå paprikaen og
skjer han i bitar (ca 2x2 cm, det er ikkje så nøye). Skjer opp løken (bitane treng ikkje vere bittesmå)og surr han i litt olje i ein kasserolle. Han må ikkje bli brun. Saman med løken surrar du hakka kvitløk og litt riven ingefær (men vær forsiktig, har du i for mykje ingefær blir det lett til at suppa berre smakar av det. Eg tykkjer det er nok med ei teskei riven ingefær). Når løken er blank legg du paprikaen og buljongterningen i gryta og har i vatn til det står til midt på paprikaen. La det koke i 15-20 minuttar. Når paprikaen er litt mjuk kan du stavmikse suppa til ho er jamn og tilsetje salt i ønska mengde. Det er digg med mandlar i eller steikt sopp (eller begge deler).

Dette er ei suppe som er litt skalete, så dersom du er kjenslevar for paprikaskalbitar kan du flå paprikaen på førehand slik: Legg paprikaen i ovnen på 250°C til skalet er svart, ta dei ut og legg dei i ein lufttett pose (t.d. ziplock) i 15-20 minutt. Då skal det vere enkelt å trekke skalet av. Eg har ikkje prøvd sjølv, så eg kan ikkje garantere for den lekre fargen på suppa i så tilfelle. Dersom dette verkar som mykje arbeid går det også an å sile suppa til slutt. God middag (eller lunsj, kvelds, frukost eller noko)!

Vel møtt!

Vel møtt til Mat eg lagar. Eg likar å lage mat, og det let til at andre òg likar maten eg lagar, så eg tenkte eg kunne dele oppskriftene eg prøver ut eller diktar. Eg er for improvisasjon i kokinga, og gjer det støtt, stundom med varierande resultat. Vel vel, dette var opninga, eg kjem snart attende med ei enkel oppskrift på gul suppe. Det er forresten ein ting eg skulle ha sagt, og det er at eg ikkje er så flink til å ta bilete av mat, så det kan i blant sjå litt rart ut, utan at det nødvendigvis er det i røynda.